AMEA Lənkəran Regional Elmi Mərkəzinin direktoru , professor Fərman Quliyev başda olmaqla kollektivimiz adından görkəmli alim, AMEA-nın vitse-prezidenti, akademik İradə xanım Hüseynovanı doğum günü münasibətilə səmimi qəlbdən təbrik edir, Ona möhkəm can sağlığı, uzun ömür, çoxşaxəli fəaliyyətində uğurlar arzulayırıq!
May ayının 24-də tanınmış bioloq-alim, AMEA-nın vitse-prezidenti akademik İradə Məmməd qızı Hüseynovanın 57 yaşı tamam olur.
İradə Hüseynova 1965-ci il may ayının 24-də Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ordubad şəhərində ziyalı ailəsində anadan olub.
O, 1987-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki Bakı Dövlət Universiteti) Kimya fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirib. Gənc mütəxəssis Universitetin Böyük Elmi şurasının zəmanətilə Azərbaycan EA Botanika İnstitutunun "Molekulyar biologiya" ixtisası üzrə aspiranturasına daxil olub.
İradə Hüseynova 1994-cü ildə namizədlik, 2004-cü ildə doktorluq dissertasiyalarını müdafiə edib, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının qərarları ilə 2002-ci ildə baş elmi işçi, 2009-cu ildə isə professor elmi adını alıb. Alim 2007-ci ildə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü, 2014-cü ildə isə həqiqi üzvü seçilib.
İradə Hüseynova 1991-2010-cu illərdə Botanika İnstitutunun Məhsuldarlıq proseslərinin molekulyar-genetik əsasları (indiki Bioloji məhsuldarlığın fundamental problemləri) şöbəsində kiçik elmi işçi, elmi işçi, böyük elmi işçi, aparıcı elmi işçi və baş elmi işçi vəzifələrində çalışıb. O, 2010-cu ildə şöbənin tərkibində yeni yaradılan Bioadaptasiya laboratoriyasının müdiri seçilib.
Akademik İradə Hüseynova 2016-cı ildə AMEA Botanika İnstitutunun Bioloji məhsuldarlığın fundamental problemləri şöbəsinin bazasında yaradılan Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar Institutunun direktoru vəzifəsinə təyin olunub. O, 2018-ci ildə AMEA-nın vitse-prezidenti, AMEA Rəyasət Heyətinin üzvü seçilib. 2019-cu ildən AMEA-nın Biologiya və Tibb Elmləri Bölməsinin Elmi şurasının sədridir.
Akademik İradə Hüseynovanın elmi fəaliyyətinin əsas istiqamətləri ali bitkilərin fotosintetik membranlarının əsas struktur-funksional komponentləri olan piqment-zülal komplekslərinin sintezi, yığılması və formalaşması proseslərinin molekulyar-genetik mexanizmlərinin tədqiqinə, bitkilərin abiotik (quraqlıq, şoranlıq, radiasiya) və biotik (virus, fitoplazma, göbələk, həşərat) streslərə davamlılığının müdafiə-adaptasiya proseslərinin molekulyar-genetik və fizioloji-biokimyəvi əsaslarının aydınlaşdırılmasına həsr olunub.
Akademik İradə Hüseynova 400-ə yaxın, o cümlədən yüksək impakt faktorlu jurnallarda çap olunmuş 60 elmi əsərin, 4 monoqrafiya, 2 kitab, 4 buklet, 10 kitab fəsli və 1 metodik vəsaitin müəllifidir. Alimin elmi işlərinin nəticələri çoxsaylı beynəlxalq konqres, konfrans və simpoziumlarda təqdim olunub və dünyanın bir sıra nüfuzlu nəşrlərində (“Nauka”, “Springer”, “Wiley”, “Nova Publisher”, “Dova Publisher” və s.) dərc edilib.
Akademik İradə Hüseynova elmi məsləhətçiliyi və rəhbərliyi ilə 2 elmlər doktoru və 5 fəlsəfə doktoru hazırlanıb. O, hazırda 4 elmlər doktorluğu işinin elmi məsləhətçisi, 5 fəlsəfə doktorluğu işinin elmi rəhbəridir.
Alim çoxsaylı beynəlxalq və yerli qrant layihələrinin rəhbəri və iştirakçısı olub.
Akademik İradə Hüseynova AMEA-nın Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutunun Elmi şurasının və institutun nəzdində fəaliyyət göstərən Müdafiə şurasının sədri, AMEA Botanika İnstitutunun Elmi şurasının üzvü, “AMEA-nın Məruzələri” jurnalının redaksiya heyətinin üzvü, AMEA tərəfindən nəşr olunan “Həyat Elmləri və Biotibb Jurnalı”nın baş redaktorunun müavini, AMEA Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutunun Elmi əsərləri jurnalının baş redaktorudur.
Akademik İradə Hüseynova Respublika Elmi Tədqiqatların Əlaqələndirilməsi Şurasının “Molekulyar biologiya, biomühəndislik, biotibb” üzrə Elmi şurasının sədr müavini, YUNESKO yanında “Bioetika, elmi biliklərin və texnologiyanın etikası” üzrə Milli Komitənin səlahiyyətli nümayəndəsinin müavinidir.
Tanınmış alim 1999-cu ildən başlayaraq elmi fəaliyyətlə yanaşı, Bakı Dövlət Universitetinin (BDU) Biologiya fakültəsində “Molekulyar biologiya” fənni üzrə ümumi kursdan, AMEA-nın və BDU-nun magistraturasında müxtəlif ixtisas kurslarından mühazirələr aparır. BDU-nun Biofizika və molekulyar biologiya kafedrasının professorudur. Onun rəhbərliyi altında 6 bakalavr və 20 magistr dissertasiyası müdafiə olunub.
Akademik İradə Hüseynova Fotosintez Tədqiqatları üzrə Beynəlxalq Cəmiyyətin, Avropa Biokimyaçılar və Molekulyar Bioloqlar Cəmiyyətinin (FEBS), Avropa Bitki Bioloqları Cəmiyyətinin (FESPB), Azərbaycan Biokimyaçılar və Molekulyar Bioloqlar Cəmiyyətinin Rəyasət Heyətinin, Azərbaycan Botanika və Bitki Fizioloqları cəmiyyətlərinin üzvüdür.
Akademik İradə Hüseynova kənd təsərrüfatı sahəsində fundamental tədqiqatlara və əldə edilən əhəmiyyətli nəticələrə görə akademik Cəlal Əliyevlə birlikdə AMEA-nın “Həsən Bəy Zərdabi” mükafatına (2014), Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 100 illiyi (1918-2018)” yubiley medalına (2019), “Bakı Dövlət Universitetinin 100 illiyi (1919-2019)” Azərbaycan Respublikasının yubiley medalına (2019) layiq görülüb, AMEA-nın fəxri fərmanları ilə təltif olunub .
Akademik İ.Hüseynova bu gün əhalinin sağlamlığı və təhlükəsizliyi problemləri, onların həlli yolları, tibb və əlaqədar sahələr üzrə fundamental elmin inkişafı, alınan nəticələrin tətbiqi üzrə kliniki tədqiqatların gücləndirilməsi kimi məsələlərin bütün dünyada aktuallıq kəsb etdiyini hesab edir. Bugünkü tədqiqatların da həmin aktuallıqdan irəli gələrək, elmi ictimaiyyətin bir virtual məkanda toplanması, tədqiqat nəticələrinin yayılması, yeni elmi istiqamətlərin təbliği, gənc alim və mütəxəssislərin təcrübə toplaması, elmi əməkdaşlıq əlaqələrinin gücləndirilməsi baxımından böyük əhəmiyyətə malik olduğunu bildirir. Akademik Azərbaycanda müvafiq sahədə mövcud vəziyyət və aparılan tədqiqatlardan söz açaraq, əhalinin sağlamlığı, tibb elmi və səhiyyənin inkişafının hər zaman müstəqil Azərbaycanın dövlət siyasətinin mühüm prioritetlərindən olduğunu deyib. Vurğulayıb ki, son 18 il ərzində Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən dövlət siyasəti sayəsində tibb elmi və səhiyyə sistemi xeyli inkişaf edib, əhalinin sağlamlığının qorunması və tibbi xidmətlərin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması istiqamətində mühüm nailiyyətlər əldə olunub.
Biz dövlətimizin təhlükəsizlik, xüsusən də biotəhlükəsizlik sisteminə, gözlənilməz təbii və süni bəlalara hazırlığımıza real töhfələr vermək üçün fəaliyyətinizin qeyd edilən istiqamətlərdə təşkili ilə bağlı lazım olan hər şeyi etməyə çalışacağıq. Yaxın bir ay ərzində keçirilməsini planlaşdırdığımız “Koronavirus pandemiyası: elmi tədqiqatlardan sağlam gələcəyin təminatına doğru” mövzusunda onlayn elmi konfransın da bu məqsədə doğru atdığımız mühüm bir addım olacağına əminəm.
AMEA-nın vitse-prezidenti, akademik İradə Hüseynova möhtərəm prezidentimiz İlham Əliyevə ünvanladığıdığı məktubda yazır: Möhtərəm Prezident, əmin ola bilərsiniz ki, Sizin “Biz birlikdə güclüyük!” çağırışınızı Azərbaycan alimləri də yaşam amalına çevirmişlər. Bu amalla bundan sonra da əlimizdən gələni əsirgəməyəcək, müstəqil, güclü Azərbaycan dövlətinin və xalqının etibarlı və firavan gələcəyinə, sosial rifahına hesablanmış uzaqgörən siyasətinizi daim dəstəkləyəcəyik.
Hörmətli akademikimizi bir daha təbrik edir, Ona möhkəm can sağlığı, uzun ömür, çoxşaxəli elmi-təşkilati fəaliyyətində uğurlar arzulayırıq!